Η τέχνη του hate-reading ή γιατί να διαβάσεις κάτι που ξέρεις πως θα μισήσεις

Όλοι το έχουμε κάνει. Είτε είναι το διαφημιστικό του καινούργιου σουβλατζίδικου που άνοιξε δίπλα στο σπίτι σου μια μέρα αφότου αποφάσισες να αρχίσεις δίαιτα, είτε η ημι-φιλοσοφική, γλυκανάλατη δημοσίευση της νυν του πρώην σου στο facebook, όλοι κάπου, κάποτε γίναμε hate-readers.Τι σημαίνει όμως το hate-reading?

Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει το dictionary.com, το hate-reading είναι να διαβάζεις κάτι με πρόθεση να το κοροϊδέψεις ή να το κριτικάρεις. Το urbandictionary.com, εξειδικεύει τον παραπάνω ορισμό λέγοντας πως το hate-reading είναι αμιγώς μια διαδικτυακή δραστηριότητα, με το facebook και το twitter να κατέχουν τα πρωτεία. Ο όρος ωστόσο έχει επικρατήσει να χρησιμοποιείται με την ευρεία του έννοια.

Ως άτομο που αγαπά σχεδόν κάθε είδους λογοτεχνίας και διαβάζει ακόμα και το πίσω μέρος της συσκευασίας των δημητριακών, άργησα να εξοικειωθώ με το hate-reading. ‘Αδύνατο’ έλεγα ‘να αφιερώσω τον χρόνο μου διαβάζοντας ένα βιβλίο που είμαι σίγουρη πως δεν θα μου αρέσει’.

Γιατί, όταν είσαι βιβλιόφιλος (και λίγο βιβλιο-σνομπ) και από μικρή ηλικία έχεις συνηθίσει να διαβάζεις επιλεγμένους συγγραφείς, είτε είναι οι κλασσικοί είτε σύγχρονοι και αναγνωρισμένοι, το να διαβάσεις κάτι κακογραμμένο σου κακοφαίνεται.

Αν μάλιστα είσαι τόσο κατηγορηματικός, το να διαβάσεις ένα κακογραμμένο βιβλίο θεωρείται προσβολή της αξιοπρέπειας σου, ύβρις προς τα γράμματα και την λογοτεχνία και ‘θα τρέμουν τα κόκαλα του Ντίκενς’ και ούτω καθεξής.

Επομένως, η ‘γνωριμία’ μου με το hate-reading έγινε πριν λίγα χρόνια. Είχε μόλις κυκλοφορήσει το τέταρτο μέρος της σειράς των ’50 αποχρώσεων’. Μέχρις εκείνο το σημείο αντιστεκόμουν σθεναρά στο να πλησιάσω τα εν λόγω βιβλία. Ήξερα απλώς, πως για να προσελκύουν τόση διαφήμιση και να τα αναφέρει κάθε άνθρωπος γύρω μου, από τον μάτσο συμφοιτητή μου μέχρι την γιαγιά μου, το πιο πιθανό ήταν πως δεν θα τα εκτιμούσα πολύ.

Η πρόκληση ήρθε μια μέρα από μια συμφοιτήτριά μου, επίσης φανατική βιβλιόφιλη. ‘Θα σου βάλω μια πρόκληση’ μου είπε. ‘Διάβασε όλη την τριλογία και μετά θα σου χαρίσω 5 βιβλία μου, όποια θέλεις’. Επειδή λοιπόν η συγκεκριμένη είχε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες βιβλιοθήκες που είχα δει ποτέ αποφάσισα να τα διαβάσω. Η αλήθεια είναι πως ήμουν λίγο περίεργη να δω για ποιο λόγο γίνεται όλος αυτός ο θόρυβος.

Δανείστηκα τα βιβλία από μια άλλη συμφοιτήτριά μου και στρώθηκα στο διάβασμα.

Μέσα σε τρεις μέρες το πολύ είχα τελειώσει. Όχι επειδή μου άρεσαν όμως. Μίσησα κάθε λέξη και ανυπομονούσα να τελειώσει αυτό το μαρτύριο. Μάλιστα τα διάβασα και τα τρία στην πρωτότυπη έκδοσή τους, οπότε ελπίζω η ελληνική μετάφραση να έχει κάνει κάποιο θαύμα όσον αφορά στο συντακτικό και την δομή των προτάσεων.

Πέρα όμως από τις συντακτικές και γλωσσολογικές αστοχίες, αυτό που πραγματικά δεν άντεξα ήταν το σενάριο. Όχι τόσο το κλισέ ‘συνεσταλμένη κοπέλα βρίσκει τον έρωτα στα μάτια ενός πλούσιου προβληματικού γόη που φυσικά στο τέλος τον αλλάζει με την δύναμη της αγάπης της’, όσο η απεικόνιση του χαρακτήρα της πρωταγωνίστριας.

Θύμωσα που εν έτη 2015, γυναίκες σε όλο τον κόσμο διάβαζαν για μια νέα κοπέλα, απόφοιτο πανεπιστημίου που γινόταν έρμαιο στα χέρια του πλούσιου γόη.

Μετά την ανάγνωση λοιπόν των παραπάνω βιβλίων ένιωθα πολύ προβληματισμένη. Σκεφτόμουν πως ξόδεψα τρεις ολόκληρες μέρες διαβάζοντας κάτι που δεν μου άρεσε και παρόλα αυτά συνέχιζα να διαβάζω. Γιατί; Τι με έκανε να συνεχίσω;

Η λύση σε αυτό το ερώτημα μου ήρθε λίγο αργότερα όταν ένας φίλος μου άρχισε να μου μιλάει για το φαινόμενο ’50 αποχρώσεις’ γενικότερα. Συνειδητοποίησα πως, ενώ κάθε φορά που αναφερόταν αυτό το θέμα, εγώ απλώς περίμενα να αλλάξει η ροή της συζήτησης, τώρα έπιασα τον εαυτό μου να συμμετέχει.

Ήθελα να διαβάσω όλη την τριλογία για τον απλό λόγο ότι ήθελα να έχω μια άποψη. Μια άποψη δική μου, τεκμηριωμένη πάνω σε αυτά τα οποία διάβασα και σκέφτηκα. Μια άποψη την οποία μπορώ να μοιραστώ, να διαφωνήσω και να συμφωνήσω, να κάνω συζητήσεις και να ανταλλάσω γνώμες.

Επιπλέον, όταν ‘αναγκάζεις’ τον εαυτό σου να διαβάσει ένα βιβλίο που κατά πάσα πιθανότητα δεν θα του αρέσει, από άποψη περιεχομένου ή συγγραφής κτλ, έχεις την ευκαιρία να επαναπροσδιορίσεις τι είναι αυτό που προτιμάς.

Το να σου προκαλέσει ένα βιβλίο έχθρα, μπορεί κάποιες φορές να είναι παραγωγικό. Μπορεί να μάθεις πράγματα για σένα, ως αναγνώστη και ως άνθρωπο, τα οποία δεν ήξερες (ή που δεν τολμούσες να παραδεχτείς). Μπορεί να σε προκαλέσει να αλλάξεις γνώμη, είτε για το ίδιο το βιβλίο, είτε για το είδος του γενικά. Ακόμα, το hate-reading μπορεί να φέρει κοντά τους αναγνώστες, αφού το να ‘δένεσαι’ με άλλους που μισούν ό,τι και εσύ μπορεί να οδηγήσει και στην δημιουργία μακροχρόνιων φιλιών.

Τέλος, έχεις την δυνατότητα να συμμετέχεις σε περισσότερες συζητήσεις, οι οποίες ενδέχεται να αποβούν ιδιαίτερα πνευματικά διεγερτικές. Για παράδειγμα, μια συζήτηση που είχα πρόσφατα σχετικά με την πρωταγωνίστρια του ’50 αποχρώσεις’, οδήγησε σε έναν έντονο διάλογο για τα δικαιώματα των γυναικών και τον φεμινισμό.

Γίνετε και εσείς λοιπόν υπέρμαχοι του hate-reading. Ανοίξτε το βιβλίο που κάθεται σκονισμένο στο πίσω μέρος της βιβλιοθήκης σας, που σας πίεζε η μαμά σας να διαβάσετε όταν ήσασταν μικροί και απολαύστε να το διαβάζετε μισώντας το, ξέροντας πως κάπου, κάποιος την ίδια ώρα θέλει να πετάξει το συγκεκριμένο βιβλίο από το μπαλκόνι του…